Temat stóp procentowych jest szczególnie głośny, kiedy biją one rekordy – zarówno, kiedy są najniższe (jak podczas pandemii), jak i kiedy są najwyższe (po wybuchu wojny na Ukrainie). Stopy procentowe pomagają wpływać na gospodarkę, inflację oraz instrumenty finansowe. Jednak czym dokładnie są stopy procentowe? Jak działają? Jaki ma wpływ na gospodarkę i instrumenty finansowe obniżenie, a jaki podwyższenie wartości stóp? O tym poniżej!
Czym są stopy procentowe?
Na samym początku należy wyjaśnić, czym tak naprawdę są stopy procentowe. Otóż można to uznać za cenę pieniądza, jaką trzeba zapłacić za jego pożyczenie. Wartość procentową ustala RPP (Rada Polityki Pieniężnej, która podlega pod NBP) na comiesięcznych posiedzeniach. Kiedy stopy procentowe są bliskie zeru, oznacza to, że pieniądz jest praktycznie darmowy, czyli w przypadku zaciągnięcia kredytu zapłacimy tylko prowizje i oprocentowanie dla banku. Jeśli stopy procentowe są wysokie, np referencyjna wynosi 6,5 procent, oznacza, że każda pożyczka to znacznie większa kwota do oddania niż się pożyczyło. Oprócz prowizji i oprocentowania banku, dochodzi koszt pieniądza jaki musimy w danym momencie zapłacić.
Wpływ stóp procentowych na instrumenty finansowe
Każdy z nas wie lub słyszał o tym, że jeśli stopa referencyjna rośnie, to raty kredytów hipotecznym również rosną. Jest to najprostszy i najpopularniejszy przykład wpływu stóp procentowych w życiu człowieka. Kredyty hipoteczne są oparte na stawce WIBOR, która ma bezpośredni związek ze stopami procentowymi, dlatego też kredyty hipoteczne udziela się na tak zwanej zmiennej stopie procentowej, która jest oparta na WIBOR.
Jednak zmiana wartości stopy procentowej nie wpływa tylko na kredyty hipoteczne. Podwyższenie stóp procentowych jest równoznaczne z podniesieniem oprocentowania lokat i kont oszczędnościowych, tak więc w teorii zyskuje ten, kto posiada gotówkę i pożycza ją innym. Dlaczego w teorii? Bo nie można powiedzieć o zysku, jeśli oprocentowanie lokaty to 5% w skali roku, a inflacja w kraju to 10% w skali roku, więc często nawet wysokie oprocentowanie lokat nie rekompensuje inflacji.
Oprócz kredytów hipotecznych i lokat stopy procentowe pośrednio wpływają na inne instrumenty finansowe – leasingi, pożyczki gotówkowe, oprocentowanie kart kredytowych czy limitów kont. Jeśli pieniądz jest tańszy, to wszędzie, jeśli droższy – również zauważymy to w każdym możliwym miejscu.
